Με κωδικό «δημοσιονομική πειθαρχία» η Ελλάδα κέρδισε τελικά, κόντρα στη διεθνή θύελλα και εν μέσω εμπορικού πολέμου, μια σημαντική αναβάθμιση από την S&P αποσπώντας μια κλίμακα υψηλότερα στο σύμπαν της επενδυτικής βαθμίδας, ούσα πλέον στο ΒΒΒ, με ουδέτερες προοπτικές. Η αναβάθμιση σε μια δύσκολη συγκυρία για τις αγορές διεθνώς, στέλνει ένα δυνατό σήμα στην επενδυτική κοινότητα πως η χώρα είναι δημοσιονομικά αξιόπιστη και ασφαλής για τοποθετήσεις καθώς σε ορίζοντα τριετίας έχει τη δυναμική να: Παράγει πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 2,7%, Εμφανίζει αναπτυξιακή υπεραπόδοση έναντι των εταίρων στην ευρωζώνη (2,3% στη διετία 2025 - 2026) και πρωτίστως Διατηρεί το χρέος της σε πτωτική τροχιά, παρά το δυσμενές διεθνές περιβάλλον, και δεν πρέπει να εγείρει προβληματισμό στους επενδυτές, οι οποίοι είδαν το χρέος να κουρεύεται πριν από δέκα περίπου χρόνια, πως κάτι τέτοιο μπορεί να ξανασυμβεί. Μεταξύ των διαπιστώσεων του οίκου, που θα ξαναδεί την ελληνική αξιολόγηση το φθινόπωρο μετά την κατάθεση του προϋπολογισμού του 2025, με επόμενο στοίχημα για τη χώρα την αναβάθμιση των προοπτικών σε θετικές, είναι τα εξής: Αποκλιμάκωση χρέους: Ο οίκος αναμένει μείωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ κατά μέσο όρο 6 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως τα επόμενα τέσσερα χρόνια ενώ υπογραμμίζει πως η ταμειακή θέση του Δημοσίου εξασφαλίζει στη χώρα ένα ισχυρό απόθεμα ασφαλείας, που εκτιμάται στο 15% του ΑΕΠ και μπορεί να καλύψει σχεδόν τρία χρόνια επερχόμενων λήξεων χρέους, το οποίο αναμένει στο 114% του ΑΕΠ το 2028. Το χρέος είναι εκείνο που κρατά σταθερά και το κλειδί των επόμενων αναβαθμίσεων. Πολιτική σταθερότητα – Τέμπη: Αίσθηση προκαλεί επίσης πως ο διεθνής οίκος, ο οποίος μαζί με τη Moody’s κρατούν τα ηνία της διεθνούς «βιομηχανίας» αξιολογήσεων, σπεύδει να στείλει μήνυμα πως οι μαζικές διαμαρτυρίες εξαιτίας των Τεμπών είναι απίθανο να υπονομεύσουν την κυβερνητική σταθερότητα, βραχυπρόθεσμα, υπογραμμίζοντας την αξία που αποδίδει η επενδυτική κοινότητα στην πολιτική σταθερότητα και στη διατήρηση πολιτικών που θωρακίζουν τη δημοσιονομική εξυγίανση. Ενέργεια – Μεταρρυθμίσεις: Πολύ σημαντική διαπίστωση αποτελεί επίσης η έμφαση που δίνει ο οίκος στην ανάγκη ενδυνάμωσης της ανταγωνιστικόττηας και της ενεργειακής αυτονομίας της χώρας, προκειμένου να μειωθούν οι εισαγωγές και να βελτιωθεί η εξωτερική θέση της χώρας αλλά και στην κριτική που κάνει για τις καθυστερήσεις στην απονομή δικαιοσύνης. Δύο πεδία στα οποία η μετρήσιμη πρόοδος από εδώ και στο εξής προφανώς έχει τη δυναμική να ξεκλειδώσει περαιτέρω αναβαθμίσεις στο μέλλον. Ο οίκος αναφέρει επίσης ως πεδίο βελτίωσης και παράδειγμα τη μεταρρύθμιση του Κτηματολογίου αλλά και το ότι με βάση τα ευρωπαϊκά δεδομένα η Ελλάδα παρουσιάζει χαμηλές επιδόσεις σε δείκτες που αποτυπώνουν την αντίληψη της διαφθοράς. Τράπεζες: Την ίδια στιγμή ο οίκος θεωρεί πως ο χρηματοπιστωτικός τομέας κινείται σωστά βελτιώνοντας τα θεμελιώδη μεγέθη του και γυρίζοντας σελίδα, ωστόσο σημειώνει πως το κόκκινο χρέος αν και έχει μετατοπιστεί από τους ισολογισμούς των τραπεζών, παραμένει στην οικονομία και βαρίδι για την ανάπτυξη. Προειδοποιεί πως οποιαδήποτε επιδείνωση στη δημοσιονομική απόδοση της χώρας θα μπορούσε να γυρίσει την οικονομία πίσω, προκαλώντας υποβάθμιση. Μέτρα για δημόσιες υποδομές: Χαιρετίζοντας την υπέρβαση των στόχων για πλεόνασμα, σημειώνοντας πως εκτιμά ότι η κυβέρνηση πέτυχε πρωτογενές πλεόνασμα περίπου 3,5% του ΑΕΠ το 2024, που ισοδυναμεί με άμεσο πλεόνασμα 0,5% του ΑΕΠ, σημειώνει πως αποδίδει μέρος της υπεραπόδοσης στην υποεκτέλεση των προγραμματισμένων επενδύσεων, η οποία είναι πιθανό να αντιστραφεί το 2025, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για επιτάχυνση των επενδύσεων – και του ιδιωτικού και όχι μόνο του δημοσίου τομέα - αλλά και αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής. Σχολιάζοντας δε πως υπάρχει ουσιαστική δημοσιονομική ευελιξία για τη λήψη κάποιων μέτρων ενώ προκρίνει τη διάθεση πρόσθετων έκτακτων εσόδων για την ενίσχυση των δημοσίων επενδύσεων σε υποδομές, ειδικά σε μια περίοδο που ξεκινά να φθίνει το Ταμείο Ανάκαμψης. Ανθεκτικότητα Ανάπτυξης - Δασμοί: Μεσοπρόθεσμα, η ανάπτυξη αναμένεται να ενισχυθεί από τη συνεχιζόμενη βελτίωση των επιπέδων απασχόλησης, την άνοδο των πραγματικών μισθών και τις πιθανές θετικές δευτερογενείς επιδράσεις από τις υψηλότερες δαπάνες της Γερμανίας και της ΕΕ. Εκτιμά επίσης πως ενώ η ναυτιλία θα μπορούσε να αποδειχθεί ευάλωτη σε έναν επιδεινούμενο εμπορικό πόλεμο, οι άλλες υπηρεσίες θα είναι λιγότερο ευαίσθητες σε εξωτερικούς οικονομικούς κλυδωνισμούς. Παρά το αβέβαιο εξωτερικό περιβάλλον, η οικονομική δραστηριότητα θα είναι ανθεκτική τα επόμενα χρόνια. Συνολικά, το ΑΕΠ εξακολουθεί να βρίσκεται περίπου 15% κάτω από το ανώτατο επίπεδο πριν από την κρίση χρέους, γεγονός που υποδηλώνει την ικανότητα να συνεχίσει να υπερέχει έναντι των ανταγωνιστών του. Επιπλέον, οι δαπάνες του NextGenEU πρόκειται να αυξηθούν σημαντικά την περίοδο 2025-2026, καθώς πλησιάζει η προθεσμία της 31ης Δεκεμβρίου 2026 για τη δαπάνη της συνιστώσας επιχορήγησης. Τούτου λεχθέντος, υπάρχει κάποια συζήτηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο σχετικά με το αν θα επιτραπεί να δαπανηθούν τα κεφάλαια που θα ληφθούν το 2026 το 2027. Τα έργα που θα χρηματοδοτηθούν με χρέος και συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα θα πρέπει να εκτελεστούν μέχρι το 2028. Αυτό, σε συνδυασμό με την προσδοκία του οίκου ότι η Ελλάδα θα δίνει όλο και μεγαλύτερη προτεραιότητα στις δημόσιες επενδύσεις που χρηματοδοτούνται από την εγχώρια αγορά, περιορίζει τις ανησυχίες μας για μια ξαφνική και απότομη πτώση της επενδυτικής δραστηριότητας. Δημογραφικό – σε καλύτερη θέση σε σχέση με ΕΕ: Σταθερά μεγάλη πρόκληση παραμένει για την ανάπτυξη το δημογραφικό. Ωστόσο όπως αναφέρει οίκος αν και ο πληθυσμός της Ελλάδας κλίνει τώρα σημαντικά προς την τρίτη ηλικία, το ποσοστό απασχόλησης της Ελλάδας είναι κοντά στο να ξεπεράσει το πιο πρόσφατο ανώτατο επίπεδό του, το 2008. Αυτό αντανακλά το αυξανόμενο ποσοστό συμμετοχής των γυναικών εργαζομένων, καθώς και τις μεταρρυθμίσεις που καταργούν τις κυρώσεις που αποθαρρύνουν τους εργαζόμενους μεγαλύτερης ηλικίας από το να επανέλθουν στο εργατικό δυναμικό και θεωρεί πως σε συνδυασμό με την αύξηση των πραγματικών μισθών, η αύξηση των επιπέδων απασχόλησης θα συνεχίσει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην οικονομική επέκταση της Ελλάδας τα επόμενα χρόνια. Είναι θετικό ωστόσο σύμφωνα με τον οίκο ότι οι προηγούμενες ελληνικές κυβερνήσεις στο πλαίσιο της διαχείρισης της κρίσης που κτύπησε τη χώρα, έχουν ήδη λάβει σημαντικά μέτρα για να περιορίσουν τη δημοσιονομική έκθεση του κράτους σε αυτή τη δημογραφική αλλαγή -συγκεκριμένα, το συνταξιοδοτικό σύστημα υποβλήθηκε σε μεγάλες μεταρρυθμίσεις μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση. Αυτό σημαίνει ότι στις βασικές προβλέψεις «χωρίς αλλαγή πολιτικής», το ελληνικό κράτος είναι, στην πραγματικότητα, το λιγότερο εκτεθειμένο στη δημογραφική πίεση από όλα τα κράτη της ΕΕ.» Κλιματική κρίση – Μέτρα: Τα καταστροφικά κλιματικά φαινόμενα γίνονται όλο και πιο συχνά στην Ελλάδα, αυξάνοντας τη σημασία των κυβερνητικών σχεδίων μετριασμού. Τα τελευταία χρόνια, η χώρα έχει αντιμετωπίσει πολλαπλά κλιματικά σοκ, όπως πλημμύρες, πυρκαγιές και, πιο πρόσφατα, μικρούς σεισμούς. Πέρα από το πιθανό καταστροφικό τίμημα για την ανθρώπινη ζωή, το ΑΕΠ είναι επίσης υλικά εκτεθειμένο. Για να το μετριάσουν αυτό, οι αρχές καταβάλλουν προσπάθειες για να καλύψουν τα μεγάλα κενά ασφαλιστικής κάλυψης για τα κλιματικά φαινόμενα. Διαβάστε επίσης: Οδυσσέας Ελύτης: Το Πάσχα ενός αθέατου Απριλίου (1984) Μαρκ Καλουστιάν στο mononews: Ο ΝΟΚ, η «αθηναϊκή Ριβιέρα» και τα σχέδια του λιβανέζου επενδυτή ΟΤΕ: Τα 16 ευρώ και οι κρυφές σκέψεις των Γερμανών της Deutsche Telekom